Tijdens de zomervakantie polsen we naar het favoriete cultuurhistorische leesvoer van onze onderzoekers. Deze week: Jo Tollebeek.
L’embarras du choix! Ik noem vijf prachtige boeken, stuk voor stuk illustraties van wat een eigenzinnige cultuurgeschiedenis zoal kan inhouden.
- Going Once. 250 Years of Culture, Taste and Collecting
Het Londense veilinghuis Christie’s, opgericht in 1766, vierde zijn verjaardag met een boek waarin tweehonderdvijftig loten uit de voorbije verkopen worden voorgesteld: van een in 1771 geveilde collectie schelpen en fossielen (83£ 8s) over de zwarte Givenchy-jurk die Audrey Hepburn in Breakfast at Tiffany’s (1961) droeg, tot Van Goghs in 1990 verkochte portret van dokter Gachet (49.200.000£). Een geschiedenis van hebzucht, bewondering en verrassingen.
Going Once. 250 Years of Culture, Taste and Collecting (Phaidon Press 2016).
- Crime Album Stories. Paris 1886-1902
De Amerikaanse historica van de fotografie Eugenia Parry vertelt in dit boek vijfentwintig misdaadverhalen. Zij vertrekt daarbij van een bij een Parijse antiquair aangetroffen album met foto’s die een aantal in de Franse hoofdstad tijdens het fin de siècle gepleegde moorden moesten documenteren. Tegen een decor van misdaad en sensatie voert Parry een pedante criminoloog en een geduldige, intuïtieve detective op.
Eugenia Parry, Crime Album Stories. Paris 1886-1902 (Scalo 2000).
- Huis van het leven
La casa della vita, zo luidt de titel van de autobiografie die de Italiaanse literatuurhistoricus Mario Praz in 1958 publiceerde. Het is een wonderlijk en ontroerend boek, waarin de schrijver de lezer door zijn appartement in Rome leidt en bij elk object uit zijn fantastische Empire-collectie halthoudt om een episode uit zijn leven te vertellen. Praz stond model voor de hoofdfiguur van Visconti’s Conversation Piece (1974), een oude kluizenaar, die door Burt Lancaster wordt gespeeld.
Mario Praz, Huis van het leven (Agon 1992).
- The Hall of Uselessness
Wie graag essays leest, zal in Simon Leys de archetypische essayist herkennen. De eminente sinoloog werd bij zijn dood in 2014 door een Frans minister gehuldigd als ‘meertalige Belg, beeldenstormer, anticonformist, liefhebber van de Franse literatuur en van het intellectuele debat’. In The Hall of Uselessness is zijn beste werk gebundeld: essays over onder meer China, de universiteit en de literatuur.
Simon Leys, The Hall of Uselessness. Collected Essays (New York Review Books 2013).
- Esel. Ein Portrait
Een cultuurgeschiedenis van de ezel: de Duitse schrijfster Jutta Person volgt de ezel in de campagna van Goethe, reconstrueert de biografie van het dier als philosophische Stehenbleiber, herinnert aan de elegante vertolking van Catherine Deneuve in Peau d’âne (1970) en vraagt zich af waarom ‘ezel’ vandaag niet langer een serieus scheldwoord is. Een grappig boek, vol herkenbare inzichten. Ezel!
Jutta Person, Esel. Ein Portrait (Matthes & Seitz 2013).
Jo Tollebeek is als gewoon hoogleraar aan de onderzoekgroep Cultuurgeschiedenis verbonden. Hij is decaan van de faculteit Letteren van de KU Leuven. Hij doet onderzoek naar de geschiedenis van de geschiedschrijving en de historische cultuur in de negentiende en twintigste eeuw, en naar universiteits- en wetenschapsgeschiedenis.
Titelfoto: Andy Roberts (CC-BY).